Nie jest to pseudonim kolejnego filmowego agenta, lecz potoczna nazwa spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, którą można założyć i zarejestrować używając specjalnego formularza znajdującego się na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości. Kilkanaście miesięcy funkcjonowania tej formy spółki pozwala poczynić pierwsze wnioski czy wprowadzona forma rejestracji spółki okazała się sukcesem czy też kolejnym rozwiązaniem, które nie przyniosło oczekiwanych ułatwień przy zakładaniu działalności gospodarczej na miarę istniejących możliwości technicznych jakie daje internet.
O ustawie
Możliwość zakładania spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w formie elektronicznej została wprowadzona ustawą z dnia 01 kwietnia 2011 roku o zmianie ustawy – Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw, która weszła w życie 01 stycznia 2012 roku (Dz. U. z 2011 roku, Nr 92, poz. 531). Całość regulacji uzupełniają dwa rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z grudnia 2011 roku określające wzorzec umowy spółki udostępniany w systemie teleinformatycznym (Dz. U. z 2011, Nr 299, poz. 1774) oraz tryb zakładania konta w systemie, sposób korzystania z systemu teleinformatycznego oraz podejmowania w nim czynności związanych z zawiązaniem spółki przy wykorzystaniu wzorca umowy oraz wymagań dotyczących podpisu elektronicznego (Dz. U. z 2011, Nr 297, poz. 1762). Ustawa wprowadzająca spółkę S24 dokonała jednocześnie niezbędnych zmian w kodeksie postępowania cywilnego, ustawie o Krajowym Rejestrze Sądowym oraz w ustawie o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.
Wzorzec umowy
Wprowadzona nowelizacja pomimo rewolucyjnych wręcz zmian objęła jedynie kilka jednostek redakcyjnych kodeksu. Nowo dodany art. 157¹ uznać należy za przepis zasadniczy. Zgodnie z § 1 tego artykułu umowa spółki z o.o. może być zawarta przy wykorzystaniu wzorca umowy spółki udostępnianego w systemie teleinformatycznym (wzorzec umowy). Jak wskazuje § 2 zawarcie umowy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością przy wykorzystaniu wzorca umowy wymaga wypełnienia formularza umowy zawartego w systemie teleinformatycznym i opatrzenia umowy podpisem elektronicznym. Zawarcie umowy za pomocą wzorca elektronicznego (§ 3) następuje po wprowadzeniu do systemu teleinformatycznego wszystkich danych koniecznych do jej zawarcia i z chwilą opatrzenia ich podpisem elektronicznym. Zmiany umowy możliwe są dopiero po zarejestrowaniu spółki (§ 4). Wzorzec umowy spółki został uregulowany w drodze wprowadzonego na podstawie § 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości. Paragraf 6 tego artykułu wprowadził podstawę prawną do wydania rozporządzenia regulującego między innymi kwestię trybu zakładania konta w systemie teleinformatycznym, sposobu korzystania z systemu teleinformatycznego i podejmowania w nim czynności związanych z zawiązaniem spółki, a także wymagania dotyczące podpisu elektronicznego osób zawierających umowę takiej spółki oraz osób podpisujących listę wspólników i oświadczenie o wniesieniu wkładów na pokrycie kapitału zakładowego. Wprowadzony rozporządzeniem wzorzec umowy jest rozwiązaniem wykluczającym ingerencję, choć w ramach zaproponowanych rozwiązań możliwy jest wybór różnych wariantów uregulowania określonych postanowień umowy spółki.
Zmiany zaszły również w obrębie art. 158 regulującego kwestię aportów. Ustawodawca dodał do tego artykułu dwa nowe paragrafy (§ 1¹ i § 1²). Pierwszy z wymienionych przepisów wskazuje, że w przypadku spółki, której umowę zawarto przy wykorzystaniu wzorca umowy na pokrycie kapitału zakładowego wnosi się wyłącznie wkłady pieniężne. Pokrycie kapitału zakładowego powinno nastąpić nie później niż w terminie siedmiu dni od dnia jej wpisu do rejestru. Z treści drugiego z dodanych paragrafów wynika, że podwyższenie kapitału zakładowego dokonywane po wpisie do rejestru spółki, której umowę zawarto przy wykorzystaniu wzorca umowy, może być pokryte wkładami pieniężnymi lub niepieniężnymi.
Elektroniczna forma zakładania spółki wymusiła zmianę sposobu dołączania do zgłoszenia niezbędnych dokumentów, między innymi umowy spółki czy też listy wspólników. Do dotychczasowej treści art. 167 dodano § 4 i § 5. Jak wskazuje pierwszy z wymienionych przepisów § 1–3 nie stosuje się do zgłoszenia spółki, której umowę zawarto przy wykorzystaniu wzorca umowy. Do zgłoszenia tej spółki należy dołączyć, sporządzone na formularzach udostępnianych w systemie teleinformatycznym: umowę spółki opatrzoną podpisem elektronicznym; listę wspólników z podaniem nazwiska i imienia lub firmy (nazwy) oraz liczby i wartości nominalnej udziałów każdego z nich, opatrzoną przez wszystkich członków zarządu podpisem elektronicznym; oświadczenie wszystkich członków zarządu opatrzone podpisem elektronicznym, że wkłady pieniężne na pokrycie kapitału zakładowego zostały przez wszystkich wspólników w całości wniesione, jeżeli wkłady zostały wniesione najpóźniej w chwili zgłoszenia spółki. Paragraf 5 wskazuje, iż zarząd spółki w terminie siedmiu dni od dnia jej wpisu do rejestru, składa do sądu rejestrowego: oświadczenie wszystkich członków zarządu, że wkłady pieniężne na pokrycie kapitału zakładowego zostały przez wszystkich wspólników w całości wniesione, jeżeli oświadczenie takie nie zostało dołączone do zgłoszenia spółki oraz złożone wobec sądu albo poświadczone notarialnie wzory podpisów członków zarządu.
Ostatnią zmianą dotyczącą przepisów ksh w związku z wprowadzeniem rejestracji spółki z o.o. w trybie S 24 jest modyfikacja treści pkt 4 w §1 art. 206. Dodano zapis, iż przy pismach i zamówieniach handlowych składanych przez spółkę, a także informacji zawartych na stronach internetowych spółki w przypadku spółek S 24 należy wskazywać w zakresie wysokości kapitału zakładowego, do czasu pokrycia kapitału zakładowego, także informację, że wymagane wkłady na kapitał zakładowy nie zostały wniesione.
Sygnalizowane na wstępie zmiany w obrębie innych ustaw objęły w zakresie kodeksu postępowania cywilnego treść paragrafów w art. 694³ i 694 (4) oraz uchylenie § 3 w art. 694 (8). Dotyczą one sposobu powoływania się na posiadane pełnomocnictwo, podpisu elektronicznego oraz formy doręczenia pism i orzeczeń sądowych związanych z tym trybem zawiązania spółki z o.o. Jeżeli chodzi o zmiany w obrębie ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym to miały one charakter porządkujący i dostosowujący rejestr do nowej formy rejestracji spółki. Wśród zmienionych przepisów w obrębie tej ustawy na uwagę zasługuje treść art. 20a ust. 2 zgodnie, z którym wniosek o wpis spółki S 24 sąd rejestrowy rozpoznaje w terminie jednego dnia od daty jego wpływu. To właśnie czas rejestracji spółki zdecydował o jej potocznej, choć już powszechnie używanej, nazwie S 24. Dodać należy, że niestety w praktyce często okres ten jest znacznie dłuższy. W ramach ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych wyłączono stosowanie przepisów art. 96 ust. 1 pkt 10, art. 100–103, art. 104 ust. 2 i art. 105 w przypadku złożenia wniosku o rejestrację spółki w trybie S 24.
Spółka S 24 w statystyce
Na koniec warto przytoczyć odrobinę statystyk. Jak wynika z danych Ministerstwa Sprawiedliwości w ciągu 15 miesięcy od wprowadzenia tej formy tworzenia spółki z o.o. zarejestrowano w trybie S24 5.274 spółki. W tradycyjny sposób zarejestrowano w tym czasie 26.341 spółek z ograniczoną odpowiedzialnością. W okręgu Sądu Rejonowego Gdańsk-Północ w Gdańsku w 2012 roku zarejestrowano w trybie S 24 w ramach właściwości miejscowej wydziału VII KRS 77 spółek oraz 114 spółek na obszarze podlegającym pod jurysdykcję wydziału VIII KRS. Od 1 stycznia do 31 maja 2013 roku zarejestrowano odpowiednio 57 oraz 67 spółek w trybie S 24.
Wnioski
Wprowadzenie możliwości rejestracji spółki z ograniczoną odpowiedzialnością przez internet jest kolejnym krokiem mającym ułatwić prowadzenie działalności gospodarczej w Polsce, obniżającym koszty przedsiębiorców i przyspieszającym procedury administracyjne. Wybór w pierwszym rzędzie spółki z o.o. jako tej, która zapoczątkuje elektroniczną formę rejestracji miał swoje uzasadnienie w fakcie, iż ta forma prowadzenia działalności gospodarczej jest tą, która cieszy się dużą popularnością w Polsce. Miało to być, używając języka sportowego, swoistego rodzaju „przetarcie” przed rozszerzeniem możliwości rejestracji w formie elektronicznej na inne typy spółek uregulowane w kodeksie spółek handlowych. Oprócz niewątpliwych zalet ta forma zarejestrowania spółki niesie też ze sobą ryzyko, szczególnie w zakresie utrudnionej procedury weryfikacji osób tworzących spółkę w tym trybie. Na ocenę czy forma ta sprawdzi się w praktyce potrzeba jeszcze przynajmniej 2-3 lat spokojnego funkcjonowania tej nowej instytucji. Pomysły z wprowadzeniem elektronicznej formy rejestracji pozostałych spółek powinny poczekać do czasu praktycznej weryfikacji pierwszego pomysłu.